بیماری های ناخن: اونیکومایکوزیس- بخش ششم

اونیکومایکوزیس عفونت قارچی ناخن و علت اکثر بیماری های آن است. 18 تا 40 درصد تمام تغییرات ناخنی و 30 درصد از تمامی عفونت های قارچی را اونیکومایکوزیس تشکیل می دهد. نسبت بروز اونیکومایکوزیس بین 20 تا 31 درصد متغیر است و 1.5% بیماران جدیدی که به مراکز بیماری های پوست مراجعه می کنند از اونیکومایکوزیس رنج می برند. فاکتورهای مساعد کننده مختلفی وجود دارد که از آن جمله، ضربه و آسیب به ناخن ها، سن بالای 60 سال، مصرف دخانیات، دیابت نوع 1 و 2، اختلالات گردش خون مانند بیماری عروق محیطی، اختلالات سیستم ایمنی مانند عفونت با ویروس HIV را می توان نام برد. افزایش ضخامت ناخن، ناخن ناهموار و شکننده و بریده بریده، ناخن تغییر رنگ یافته و بد منظره و بالاخره احساس درد در انگشت دست یا پا هنگام فعالیت های معمولی روزانه از علائم معمول اونیکومایکوزیس می باشند. اونیکومایکوزیس توسط درماتوفیت ها، مخمرها و کپک ها ایجاد می شود. تشخیص اونیکومایکوزیس براساس تاریخچه بیماری، معاینه فیزیکی و بررسی های تشخیصی (آزمایشگاهی) صورت می گیرد.    اشکال مختلف بالینی اونیکومایکوزیس           اونیکومایکوز سفید سطحی   لکه های سفید گچی متمایزی در سطح صفحه ناخن ایجاد می شود و این لکه ها به راحتی از سطح صفحه ناخن تراشیده می شوند. قارچ از بالا به صفحه ناخن حمله می کند و این مسئله باعث می شود که سطح ناخن خشن، پودری و سفید شود. این فرم غالبا ناخن های بزرگ پا را مبتلا می سازد. لکه سفید در ابتدا نقطه ای بوده اما با گسترش عفونت تمامی سطح ناخن را در بر می گیرد. در این شکل از کچلی ناخن، برعکس فرم زیر ناخنی، میسلیوم به بالاترین قسمت صفحه ناخن محدود گشته و به ندرت قارچ به لایه های عمقی تر تهاجم دارد. میسلیوم های قارچی در این شکل از ضایعه پهن تر و بزرگ تر از میسلیوم هایی دیده می شود که در شکل کچلی زیر ناخنی دیده می شود و در اینجا میسلیوم ها به اشکالی شبیه استخوان های مچ دیده می شوند. این شکل از میسلیوم ها در قارچ های خاکزی و گاهی در درماتوفیت ها دیده می شود.   اونیکومایکوز زیر ناخنی لبه خارجی و جانبی   این فرم بیشترین درصد کچلی های ناخن (تینا اونگیوم) را تشکیل می دهد. در این شکل از بیماری کراتین زیر ناخن درگیر شده و با پیشرفت عفونت، بستر ناخن و صفحه آن نیز گرفتار می شوند. ممکن است یک یا بیش از یک ناخن و یا همه ناخن ها مبتلا شوند. عفونت ابتدا به صورت هیپرکراتوز زیر ناخنی شروع شده و یک توده زرد مایل به خاکستری در زیر ناخن ایجاد می شود که موجب جدا شدن لبه آزاد ناخن می گردد و در نهایت به ماتریکس ناخن می رسد. اونیکومایکوز زیر ناخنی پروکسیمال     موجب ایجاد یک لکه سفید که در زیر کوتیکول چین پروکسیمال ناخن ظاهر می شود و به سمت انتهای ناخن گسترش می یابد. این شکل از کچلی ناخن برخلاف اشکال قبلی نادر است. ضایعات از قسمت اپونشیوم (بسط لایه شاخی پوست در روی ناخن) و بخش انتهایی صفحه ناخن به صورت لکه های سفید مایل به زرد شروع شده سپس به آهستگی صفحه ناخن و لانولا (هلالی کوچک، ناحیه سفید قاعده ناخن) را گرفتار کرده و با رشد ناخن این لکه ها نیز جابجا می شوند. اونیکومایکوز کاندیدائی     با عفونت اطراف ناخن شروع می شود و چین های اطراف ناخن قرمز رنگ و ملتهب می شود و سپس باعث اونیکولیز، حالت کاذب چماقی شدن و فشار عرضی بر صفحه ناخن می گردد. عفونت ناخن در اثر کاندیدا آلبیکنس نسبت به سایر قارچ ها عفونت حادتری است و غالبا چرک دار می باشد و تمایل دارد که چین های پروکسیمال و جانبی ناخن را درگیر کند. اونیکومایکوز توتال دیستروفیک      به صورت صفحه ناخن خرد شده و از هم پاشیده شده مشاهده می شود. معمولا یا به صورت یک عفونت اولیه بروز می کند و یا مرحله نهایی انواع مختلف اونیکومایکوزیس می تواند باشد. انواع طرح های کلینیکی فوق و زیرگروه های آن ها ممکن است با یکدیگر همپوشانی (overlap) داشته باشند. عفونت های قارچی همراه سطوح کف دست و کف پا نیز ممکن است دیده شوند.